16 dingen die er in je lichaam gebeuren als je Aspartaam eet

De kunstmatige zoetstof aspartaam is het meest bekende vervangmiddel voor suiker. Het is een chemische stof die je vast wel kent uit de light frisdranken, maar nog in duizenden andere voedingsproducten zit. Wat voor effect heeft aspartaam precies op je lichaam?

De kunstmatige zoetstof aspartaam, ofwel E951, is het meest bekende vervangmiddel voor suiker. Het is een chemische stof die in duizenden voedingsproducten zit. Dit is de zoetstof die je waarschijnlijk wel kent uit light frisdranken, maar zit ook in allerlei soorten koeken, kauwgom, pepermunt, muesli, vruchtensappen, sportdranken, siroop, zuivelproducten, vitamine kauwtabletten, drinkontbijt, chips, drop, zoetjes, sauzen en zelfs in sommige geneesmiddelen zoals keelpastilles. Dit artikel gaat in op de werking van deze zoetstof in je lichaam. Het is zeker niet geschreven om je bang te maken, het is geschreven zodat je geïnformeerd je eigen bewuste keuzes kunt maken, wat die keuzes ook zijn.

16 dingen die er in je lichaam gebeuren als je Aspartaam eet

1. Mogelijke hersenschade

Aspartaam wordt in het lichaam verwerkt als een eiwit en wordt in het lichaam afgebroken tot aminozuren als asparaginezuur en fenylalanine. Dat zijn stoffen die ook in natuurlijke voeding voorkomen en zijn niet schadelijk. Maar bij de afbraak van aspartaam komt ook methanol vrij, een giftige stof die in grote hoeveelheden schadelijk is voor het lichaam. De Amerikaanse Environmental Protection Agency EPA legt uit dat dit gif zich ophoopt in het lichaam omdat de uitscheiding zo traag is. Zij adviseren niet meer dan 7,8 mg per dag te nemen, een liter frisdrank bevat al ongeveer 56 mg.

Wanneer deze stof een temperatuur krijgt boven de 30 graden ontstaat het vrije methanol (oxidatie), en dat gebeurt in het lichaam omdat ons innerlijk milieu zo rond de 37 graden ligt. De stof wordt dan omgezet tot formaline en formaldehyde. Deze laatste is een neurotoxine. Methanol heeft de eigenschap dat deze de hersenbarrière kan doordringen, waarna de stof het zenuwstelsel in kan komen en invloed uitoefen op de neurotransmitters en hersenfuncties. Dit kan uiteindelijk hersenschade tot gevolg hebben, zo bleek uit onderzoek in 2008. Het heeft ook een negatieve invloed op het emotioneel functioneren en de leercapaciteit, aldus de onderzoekers.

2. Invloed op het centrale zenuwstelsel

Net als MSG, ook wel E621 of gistextract, is aspartaam een excitotoxine. Deze stof prikkelt de zenuwen en een chronisch overprikkelde zenuwcel sterft uiteindelijk af. De stof stimuleert dus als het ware het centrale zenuwstelsel waardoor deze ontregelt raakt, zo legt neurochirurg Dr. Russel Blaylock uit. Hij is auteur van het boek Excitotoxins, The taste that kills. Er zijn ook vele wetenschappelijke onderzoeken waarin dit wordt ondersteund. Het gevolg hiervan kunnen beschadigde hersencellen zijn en in meerdere of mindere mate kan dit leiden tot leerproblemen, de ziekte van Parkinson, epileptische aanvallen, ADHD en hersentumoren.

3. Minder vrolijk, minder energie en stress

Aspartaam verandert de verhoudingen van aminozuren in het bloed. Het verlaagt de niveaus van neurotransmitters als serotonine, tyrosine, dopamine, norepinephrine en adrenaline. Dit heeft een invloed op de geestelijke gemoedstoestand. Serotonine heeft een positieve werking op onze stemming en gemoedstoestand. De gevolgen van een tekort zijn stress, onrustig en opgejaagd zijn, slecht slapen en somber zijn.

4. Verhoogt de kans op depressie

Aspartaam verstoort dus de neurotransmitterverhoudingen in het brein, zo bleek ook al uit onderzoek in 1983. Hierdoor vergroot de kans op depressie.

5. Migraineaanvallen

Uit onderzoeken in 2008 en 1986 bleek dat aspartaam aanvallen van migraine kan veroorzaken. De reden hiervoor is, net als bij de verhoogde kans op depressie, dat aspartaam de neurotransmitterverhoudingen kan verstoren in het brein, zo stellen de onderzoekers.

6. Kan in heel hoge doses kankerverwekkend zijn

Aspartaam wordt door veel vooraanstaande gezondheidsexperts afgeraden. Mede omdat het (dan wel in heel hoge doses) kankerverwekkend zou zijn. Vele wetenschappelijke onderzoeken bevestigen dit, zoals onderzoek in 2010 onder muizen dat specifiek gericht was op longkanker en leverkanker. Formaldehyde speelt een rol bij de ontwikkeling van kanker.

7. Overgewicht en obesitas

Aspartaam brengt als kunstmatige zoetstof je stofwisseling in de war. Wanneer je gewone suikers eet zorgt dat bijna direct voor energie. De suiker dringt door de maagwand en dan duurt het ongeveer drie tot vijf minuten voor het in de bloedsomloop terecht komt. De pancreas krijgt, op het moment dat de smaakpapillen de zoete smaak van suiker waarnemen, een seintje dat het insuline moet afscheiden omdat de bloedsuikerspiegel in balans moet blijven. Dat zorgt ervoor dat suikers naar de cellen worden gevoerd om gebruikt te worden als energie. Kunstmatige zoetstoffen als aspartaam bevatten amper calorieën en dus energie. Het lichaam handelt vervolgens hetzelfde als wanneer je te weinig zou eten door een dieet. Het herkent de afwezigheid van potentiele energie en geeft een signaal af dat je een tekort aan energie hebt. Meer zin in eten en zoetigheid is daarvan het resultaat.

De smaakpapillen proeven geen verschil tussen suikers en aspartaam waardoor de pancreas gewoon insuline afscheidt. De insuline treft alleen niet de suiker aan waar het voor afgescheiden is, hierdoor gaat de insuline suikers uit de bloedsomloop halen, wat de bloedsuikerspiegel doet dalen. Omdat het lichaam wil voorkomen dat de bloedsuikerspiegel te veel daalt geeft het een seintje af dat suikers dringend nodig zijn, waardoor de drang naar het eten van zoetigheid alleen maar groter wordt. Je krijgt dus alleen maar meer trek in zoetigheid door aspartaam. Dit alles kwam ook uit een groot onderzoek onder vrouwen in Frankrijk (2013), uit dit onderzoek dat veertien jaar duurde bleek dat vrouwen die light frisdrank dronken door de zoetstoffen meer en sneller in gewicht aankwamen dan de vrouwen die geen light frisdrank dronken. Bovendien was hun risico op diabetes groter.

8. Chronische vermoeidheid

Als het lichaam constant aspartaam of andere kunstmatige zoetstoffen moet verwerken worden de smaakpapillen steeds gestimuleerd en krijgen de hersenen constant een seintje en dus een drang naar eten. De lever krijgt steeds instructie van de hersenen om suikervoorraden op te slaan in plaats van ze vrij te maken voor energie, en dat veroorzaakt chronische vermoeidheid. Uiteindelijk zal de secretie van insuline worden verminderd, hierdoor zal het lichaam bovendien ook geen serotonine meer afscheiden wat een negatief effect heeft op de gemoedstoestand. In haar boek Hope and Help for Chronic Fatigue Syndrome legt auteur Karyn Feiden een link tussen aspartaam en chronische vermoeidheid, ze adviseert zoetstoffen te schrappen uit het voedingspatroon, zeker als je veel last hebt van vermoeidheid.

9. Extra risico voor diabetici

Aspartaam zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel zowel omhoog als omlaag schiet. Bij diabetici is de kans dat de stoffen, die vrijkomen bij het afbreken van deze zoetstof, de hersenbarrière doordringen nog groter. De hersenbeschadiging die dit uiteindelijk tot gevolg kan hebben kan zorgen voor beroertes, depressie, paniek aanvallen of ongecontroleerde woedeaanvallen. Onderzoek in 2007 toonde aan dat aspartaam het insulineniveau in het bloed net zo veel laat stijgen als gewone suiker dat doet.

10. Kan diabetes veroorzaken

Recent onderzoek (2014) van het Israëlische Weizmann Institute of Science toonde aan dat zoetstoffen de suikerstofwisseling kunnen veranderen waardoor diabetes kan ontstaan. De onderzoekers voegden een aantal zoetstoffen, waaronder aspartaam, toe aan het drinkwater van muizen. Andere muizen dronken suikerwater. Het bloedsuikergehalte van de muizen die het water met de kunstmatige zoetstoffen dronken, was hoger dan de muizen die suikerwater kregen. De onderzoekers stellen dat dit wijst op een verminderde glucosetolerantie, waardoor diabetes kan ontstaan. Ook gaven zij kunstmatige zoetstoffen een week lang aan een kleine groep mensen, die normaal nooit zoetstoffen gebruiken. Bij vier van de zeven leidde dat tot een stijging van het bloedsuikergehalte. De onderzoekers willen nog onderzoeken waarom dit bij sommige mensen wel gebeurt en bij sommige niet.

11. Hartklachten

Een groot onderzoek (2014) dat tien jaar duurde en werd gehouden onder 60.000 vrouwen rond de zestig jaar oud, concludeerde dat de consumptie van twee light dranken per dag, door de kunstmatige zoetstoffen, het risico op vroegtijdig overlijden door hartklachten (bijvoorbeeld een hartaanval of beroerte) met meer dan dertig procent vergroot. De onderzoekers hebben daarbij rekening gehouden met andere risico’s op hartklachten zoals BMI, roken, te weinig lichaamsbeweging, zout inname, diabetes, hoog cholesterol enz. De vrouwen die twee of meer light dranken per dag consumeerden hadden daarbij ook nog een hogere body mass index (BMI).

12. Slechter gaan zien

Methanol vergiftiging kan het zicht verslechteren, pijn in de ogen geven, zorgen voor het zwellen van de oogzenuw en uiteindelijk zelfs blindheid veroorzaken. Arts Christine Lydon schrijft dit in een artikel in Oxygen Magazine (2012). Andere stoffen die vrijkomen bij de afbraak van aspartaam kunnen daarnaast schade aan het netvlies veroorzaken.

13. Extra risico voor zwangere vrouwen

Aspartaam is een excitotoxine, deze stof prikkelt de zenuwen waardoor het centrale zenuwstelsel ontregelt kan raken, aldus neurochirurg Dr. Russel Blaylock in het boek Excitotoxins, The taste that kills. Vooral bij ongeboren kinderen brengt deze stof extra risico met zich mee omdat hun bloed-hersenbarrière (die de hersenen beschermt tegen schadelijke stoffen) nog niet volledig is gevormd. Dit kan al voor de geboorte zorgen voor hersenschade.

14. Extra risico voor kinderen

Kinderen met ADD en ADHD zijn extra gevoelig voor deze zoetstof. Duizenden kinderen met ADD en ADHD zijn, toen ze stopte met het eten van deze zoetstof, veel van de bijwerkingen kwijtgeraakt en konden zij ineens zonder medicijnen. Dit bleek al uit onderzoek in 1980 en ook uit een groot Australisch onderzoek in 2013.

15. Nierfunctie

Bij vrouwen die minimaal twee glazen light frisdrank per dag drinken daalt de nierfunctie in tien jaar met dertig procent, zo blijkt uit onderzoek in 2011. De onderzoekers (Lin J, Curhan GC) stellen dat dit wordt veroorzaakt door de kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam. Deze zoetstoffen zorgen voor een verminderde glomerulaire filtratiesnelheid in de nieren.

16. Darmen

Recent onderzoek (2014) van het Israëlische Weizmann Institute of Science toonde aan dat de consumptie van zoetstoffen effect heeft op de darmbacteriën. Zowel bij onderzoek onder muizen als onder 400 mensen bleken de darmbacteriën te verschillen van de darmflora van mensen die geen kunstmatige zoetstoffen consumeerden. Volgens de onderzoekers kan dit verschillende darm- en gezondheidsklachten tot gevolg hebben.

Symptomen

In 1975 werd de goedkeuring van aspartaam door de Amerikaanse Food & Drug Administration, FDA, uitgesteld wegens te weinig (en vooral onzorgvuldig) wetenschappelijk bewijs. In 1980 werd de zoetstof alsnog geweigerd omdat het volgens de FDA onveilig was om in voeding te verwerken. In 1981 werd er onder invloed van de politiek een nieuwe FDA commissaris aangewezen en plots werd aspartaam wel goedgekeurd. Vanaf die tijd tot in de jaren negentig waren er al meer dan 10.000 klachten ingediend bij de FDA. In 1995 werd de FDA uiteindelijk gedwongen om een lijst van aan aspartaam gelieerde symptomen en klachten die in de afgelopen jaren gemeld waren bij de FDA openbaar te maken. Op die lijst stonden 92 verschillende klachten zoals duizeligheid, geheugenverlies, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, fobieën, versnelde hartslag, misselijkheid of braken, jeuk en allergische reacties, artritis, branderige urine, buitensporige honger of dorst, kaalheid en dunner wordend haar, seksuele problemen of impotentie, spierkrampen, gewrichtspijn, oorsuizen, chronische hoest, huiduitslag en gewichtstoename.

Uiteraard zijn er ook onderzoeken te vinden die stellen dat aspartaam redelijk veilig is en pas schadelijk in grote hoeveelheden, toch stapelt het wetenschappelijk onderzoek dat concludeert dat aspartaam wel veel risico’s voor de gezondheid oplevert enorm op. Waarom zou je extra risico lopen op gezondheidsklachten wanneer dat niet nodig is.

Wat zijn alternatieven

Dit artikel is geschreven zodat je goed geïnformeerd je eigen bewuste keuzes kunt maken. Zou je alternatieven willen gebruiken dan kun je kiezen voor natuurlijke zoetstoffen.

• Verse vanille
• Kaneel
• Stevia of honingkruid
  Een plantje met een veel sterkere zoetstof dan suiker. Ook al is deze zoetstof nog zo zoet, de (onbewerkte) bladeren van dit plantje helpen om de bloedsuiker te stabiliseren en de bloeddruk te verlagen, zo blijkt uit onderzoek (2004).
• Yaconsiroop
  Gemaakt uit een zoet knolgewas dat groeit in Peru.
• Lucumapoeder
  Gemaakt uit de zoete lucumavrucht.
• Kokosbloesemsuiker
  Dit is een echte suikersoort, dus gebruik het met mate. Door de natuurlijke bereidingswijze en samenstelling stijgt de bloedsuikerspiegel niet te snel.
• Mesquitepoeder
  Is gemaakt van mineraalrijke mesquiteboontjes en geeft een nootachtige karamelsmaak.
• Honing of ahornsiroop
  Gebruik ook liever met mate om de bloedsuikerspiegel niet te snel omhoog te jagen.

Referenties
- Environmental Protection Agency, EPA.gov
- Kris Verburgh, De Voedselzandloper, Uitgeverij Bert Bakker 2012
- Humphries P, Pretorius E. Direct and indirect cellular effects of aspartame on the brain. European Journal of Clinical Nutrition (2008) 62, 451–462
- Wurtman RJ, Neurochemical changes following high-dose aspartame with dietary carbohydrates. N.Engl.J.Med. 1983, 309:429-430.
- Jacob SE, Stechschulte S. Formaldehyde, aspartame and migraines: a possible connection. Dermatitis, 2008, 19:E10-E11.
- Johns DR, Migraine provoked by aspartame. N. Engl. J. Med. 1986, 315:416.
- Russell L. Blaylock, Excitotoxins: The taste that kills, Health Press 1996.
- Soffritti M, Belpoggi F et al. Aspartame administered in feed, beginning prenatally through life span, induces cancers of the liver and lung in male Swiss mice. Am.J.Ind.Med. 2010, 53:1197-1206.
- Lin J, Curhan GC. Associations of sugar and artificially sweetened soda with albuminuria and kidney function decline in women. Clin J Am Soc Nephrol 2011;6:160–6.
- Fagherazzi G, Vilier A et al. Consumption of artificially and sugar-sweetened beverages and incident type 2 diabetes in the Etude Epidémiologique auprès des femmes de la Mutuelle Générale de l'Education Nationale–European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition cohort. Am J Clin Nutr. 2013 vol. 97 no. 3 517-523.
- Ankur Vyas, M.D., cardiovascular disease fellow, University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City; Susie Swithers, Ph.D., professor, psychological sciences, Purdue University, West Lafayette, Ind.; March 28, 2014, news release, American College of Cardiology
- Karyn Feiden, Hope and Help for Chronic Fatigue Syndrome: The Official Guide of the Cfs/Cfids Network Paperback 1990
- Ferland A, Brassard P et al. Is Aspartame Really Safer in Reducing the Risk of Hypoglycemia During Exercise in Patients With Type 2 Diabetes? doi: 10.2337/dc06-1888 Diabetes Care July 2007 vol. 30 no. 7 e59
- Prinz RJ, Roberts WA et al. Dietary correlates of hyperactive behavior in children. J Consult Clin Psychol. 1980 Dec;48(6):760-9.
- Suez J, Korem T et al. Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, 514, 181-186 2014. doi:10.1038/nature13793
- Gregersen S, Jeppesen PB et al. Antihyperglycemic effects of stevioside in type 2 diabetic subjects. Metabolism, 2004, 53: 73-76.