Hebben archeologen echt de roemruchte Witte Stad ontdekt?
Kick Hommes − 04/03/15,
© Wikimedia Commons. Een getekende afbeelding van de Witte Stad, die in 1940 verscheen in de American Weekly. In de stad vereerden ze volgens de overlevering de Apengod.
De Spaanse conquistador Hernán Cortés kwam, zag, maar vond de befaamde Ciudad Blanca niet, toen hij in 1525 op zoek ging naar rijkdommen in de jungle van Honduras. De 'Witte Stad', volgens Cortés een 'metropool van goud die de rijkdom van Mexico zou overtreffen', bleef zodoende eeuwenlang diep in de jungle van Honduras verborgen. Tot in 2012 een vliegtuigje met laserapparatuur opvallend rechte lijnen in het landschap vond.
© Wikimedia Commons.Een oude Maya-arena in Copán, in het westen van Honduras. Hier werden balspelen georganiseerd.Onderzoekers hopen deze constructies ook in de jungle te vinden.
Deze week publiceert het tijdschrift National Geographic de eerste resultaten van een expeditie die de bevindingen van dat vliegtuigje controleerde. De onderzoekers kwamen vorige week terug, met de mededeling dat de Witte Stad was gevonden. De spectaculairste vondst: de kop van een mythisch wezen waarin een jaguar te herkennen is.
Maar er zijn vragen. Het zou niet voor het eerst zijn dat een archeologisch onderzoek rooskleuriger wordt voorgesteld dan het daadwerkelijk is. De archeologische gemeenschap klimt inmiddels in de pen om verschillende twijfels te uiten, zegt dr. Alexander Geurds, die zelf onderzoek doet in Centraal-Nicaragua en als docent archeologie is verbonden aan de Universiteit van Leiden. "Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn, wie weet is het een te snelle pitch van National Geographic."
Maar er zijn vragen. Het zou niet voor het eerst zijn dat een archeologisch onderzoek rooskleuriger wordt voorgesteld dan het daadwerkelijk is. De archeologische gemeenschap klimt inmiddels in de pen om verschillende twijfels te uiten, zegt dr. Alexander Geurds, die zelf onderzoek doet in Centraal-Nicaragua en als docent archeologie is verbonden aan de Universiteit van Leiden. "Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn, wie weet is het een te snelle pitch van National Geographic."
- Wat hebben ze gevonden?
De onderzoekers legden op de site verschillende tempels en een aantal pleinen bloot. De spectaculairste vondst was de kop van een mythisch wezen, mogelijk een jaguar. OnderzoekerChristopher Fischer gokt dat het een sjamaan kan zijn, in getransformeerde geestelijke staat. Een alternatief is dat het figuur kan worden gerelateerd aan een ritueel balspel, een belangrijk onderdeel van de Mesoamerikaanse cultuur. “De figuur lijkt een helm te dragen”, aldus Fischer.
Boven de grond vonden de onderzoekers 52 objecten. Het ging om ceremoniële stoelen en boten, rijkelijk versierd met afbeeldingen van slangen en gieren. Volgens Fischer dateren deze objecten uit 1000 tot 1400 na Christus. De beelden zijn beschreven, maar niet meegenomen. Een groot deel van de schatten moet zich nog in de aarde bevinden, verwachten de onderzoekers.
Romantische perceptieGeurds wijst erop dat de mythe over Ciudad Blanca al heel lang bestaat. "Alle verhalen worden opgeklopt, dat zit in onze romantische perceptie van ontdekkingen. Je moet bedenken dat in die jungle ruim tweehonderd sites bestaan met opgravingen. Het lijkt bijna onmogelijk dat als de Witte Stad al bestaat, dat één stad is geweest."
De foto's spreken ook niet in het voordeel van de onderzoekers, net zomin als hoofdonderzoeker Christopher Fischer, die nog nooit in dat deel van Honduras archeologisch onderzoek heeft uitgevoerd, zegt Geurds. "Er is niets te zien wat erop wijst dat er daadwerkelijk een grote site is ontdekt. Zo zijn er geen foto's van enorme constructies. Wat bovendien opvalt, is dat geen ander onderzoek in de buurt wordt genoemd. Het is bijna niet voor te stellen dat er niet is gewerkt met informatie die al beschikbaar was."
In het bericht wordt bovendien met geen woord gerept over de lokale bevolking. Geurds: "Als er dan een paar mensen weten waar gebouwen te vinden zijn, dan zijn het de locals. Het is vreemd dat er niet over wordt gesproken."
De foto's spreken ook niet in het voordeel van de onderzoekers, net zomin als hoofdonderzoeker Christopher Fischer, die nog nooit in dat deel van Honduras archeologisch onderzoek heeft uitgevoerd, zegt Geurds. "Er is niets te zien wat erop wijst dat er daadwerkelijk een grote site is ontdekt. Zo zijn er geen foto's van enorme constructies. Wat bovendien opvalt, is dat geen ander onderzoek in de buurt wordt genoemd. Het is bijna niet voor te stellen dat er niet is gewerkt met informatie die al beschikbaar was."
In het bericht wordt bovendien met geen woord gerept over de lokale bevolking. Geurds: "Als er dan een paar mensen weten waar gebouwen te vinden zijn, dan zijn het de locals. Het is vreemd dat er niet over wordt gesproken."
- Wie woonden er in het gebied?
Volgens Alexander Geurds was het oerwoud in Honduras een grensgebied tussen twee gemeenschappen. De mensen die in het oerwoud leefden, pikten van beide culturen iets op. Zo zijn op archeologische sites aanwijzingen gevonden dat er een balspel werd gespeeld, een voor de noordelijke Meso-Amerikaanse cultuur een belangrijke factor van het dagelijks leven. Taalkundig zijn bewijzen gevonden dat de spreektaal deels gelijk was aan de zuidelijk gelegen gemeenschappen, die zich in Nicaragua en Costa Rica ophielden. 
© Wikimedia Commons.Theodore More in 1940, tijdens zijn tocht door het regenwoud in Honduras
De Witte Stad
Toch is de claim van de onderzoekers deze keer wel erg groot. Is het namelijk wel de Witte Stad, dan is een groot mysterie opgelost. Volgens de overlevering was het een stad vol gouden beelden, waar de oude beschavingen hun toevlucht zochten nadat de Spanjaarden in 1519 Midden-Amerika infiltreerden. Een paradijs op aarde, waaruit niemand ooit was teruggekeerd.
De eerste geruchten dat de Witte Stad zou bestaan, komen uit een brief van Cortés aan de Spaanse koning Karel de Vijfde in 1925. Cortés had 'betrouwbare informatie' dat in Honduras een provincie was waarin 'de steden die in Mexico zouden evenaren in grootheid' en waarvan de rijkdom die van heel Mexico zou overstijgen.
Apengod
Cortés meerde in zijn zoektocht tevergeefs aan in Honduras. Niet heel verwonderlijk, want de Mosquito Coast, zoals het regenwoud heet, is met afstand het meest onontgonnen deel van Midden-Amerika.
Na zijn expeditie verloren de veroveraars interesse in het gebied. Verhalen over verloren steden bleven echter hangen. De legendes verzamelden zich rond één stad, de Ciudad Blanca. Hoge, witte torens zouden zich boven de begroeiing verheffen. In de stad zou de Apenkoning heersen, die met een groot gouden beeld zou zijn afgebeeld. Iedereen die binnen een straal van een kilometer kwam, zou binnen een maand sterven door een slangenbeet.
Onderzoeker Theodor Morde kwam in 1940 in New York aan met duizenden artefacten, die hij in het oerwoud van Honduras had verzameld. Hij claimde de Ciudad Blanca te hebben gevonden. Het verhaal werd breed uitgemeten in Amerikaanse media, die sowieso smulden van elke wetenschappelijke ontdekking.
Morde weigerde de locatie van de site prijs te geven, uit angst dat zijn vondst door rovers werd weggekaapt. Hij pleegde zelfmoord in 1954, zonder ooit terug te zijn geweest of anderen te hebben verteld over de locatie. Het was de meest bekende expeditie naar de verloren stad, totdat recentelijk twee filmmakers eendocumentaire maakten over hun zoektocht in het gebied, dat door Unesco in 1980 op de lijst van beschermde gebieden werd gezet.
Toch is de claim van de onderzoekers deze keer wel erg groot. Is het namelijk wel de Witte Stad, dan is een groot mysterie opgelost. Volgens de overlevering was het een stad vol gouden beelden, waar de oude beschavingen hun toevlucht zochten nadat de Spanjaarden in 1519 Midden-Amerika infiltreerden. Een paradijs op aarde, waaruit niemand ooit was teruggekeerd.
De eerste geruchten dat de Witte Stad zou bestaan, komen uit een brief van Cortés aan de Spaanse koning Karel de Vijfde in 1925. Cortés had 'betrouwbare informatie' dat in Honduras een provincie was waarin 'de steden die in Mexico zouden evenaren in grootheid' en waarvan de rijkdom die van heel Mexico zou overstijgen.
Apengod
Cortés meerde in zijn zoektocht tevergeefs aan in Honduras. Niet heel verwonderlijk, want de Mosquito Coast, zoals het regenwoud heet, is met afstand het meest onontgonnen deel van Midden-Amerika.
Na zijn expeditie verloren de veroveraars interesse in het gebied. Verhalen over verloren steden bleven echter hangen. De legendes verzamelden zich rond één stad, de Ciudad Blanca. Hoge, witte torens zouden zich boven de begroeiing verheffen. In de stad zou de Apenkoning heersen, die met een groot gouden beeld zou zijn afgebeeld. Iedereen die binnen een straal van een kilometer kwam, zou binnen een maand sterven door een slangenbeet.
Onderzoeker Theodor Morde kwam in 1940 in New York aan met duizenden artefacten, die hij in het oerwoud van Honduras had verzameld. Hij claimde de Ciudad Blanca te hebben gevonden. Het verhaal werd breed uitgemeten in Amerikaanse media, die sowieso smulden van elke wetenschappelijke ontdekking.
Morde weigerde de locatie van de site prijs te geven, uit angst dat zijn vondst door rovers werd weggekaapt. Hij pleegde zelfmoord in 1954, zonder ooit terug te zijn geweest of anderen te hebben verteld over de locatie. Het was de meest bekende expeditie naar de verloren stad, totdat recentelijk twee filmmakers eendocumentaire maakten over hun zoektocht in het gebied, dat door Unesco in 1980 op de lijst van beschermde gebieden werd gezet.
© Wikimedia Commons.Een oud Maya-beeld, in de ruïnes van Copán, Honduras.
Urbaan centrum
De kans dat dit de nieuwe site daadwerkelijk de Ciudad Blanca is, lijkt volgens Geurds klein. "Je moet bedenken dat mensen daar niet zomaar gingen wonen. Er moet een heel netwerk van nederzettingen zijn geweest, waar hoogstwaarschijnlijk verwijzingen naar een urbaan centrum zouden zijn gevonden. Die hebben we echter niet."
Desondanks hoopt Geurds dat de ontdekking wel zijn waarde gaat hebben. "Elke nieuwe ontdekking is spannend. Deze ontdekking is hartstikke mooi, het is weer een voorbeeld van een bijzondere cultuur."
Wat er gaat gebeuren, is onzeker. De locatie van de site wordt vooralsnog angstvallig geheim gehouden. De kans dat rovers belangrijke artefacten stelen, is namelijk aanwezig. Bovendien is de politieke situatie in Honduras niet zo stabiel, dat een veilige doortocht gegarandeerd kan worden.
De kans dat dit de nieuwe site daadwerkelijk de Ciudad Blanca is, lijkt volgens Geurds klein. "Je moet bedenken dat mensen daar niet zomaar gingen wonen. Er moet een heel netwerk van nederzettingen zijn geweest, waar hoogstwaarschijnlijk verwijzingen naar een urbaan centrum zouden zijn gevonden. Die hebben we echter niet."
Desondanks hoopt Geurds dat de ontdekking wel zijn waarde gaat hebben. "Elke nieuwe ontdekking is spannend. Deze ontdekking is hartstikke mooi, het is weer een voorbeeld van een bijzondere cultuur."
Wat er gaat gebeuren, is onzeker. De locatie van de site wordt vooralsnog angstvallig geheim gehouden. De kans dat rovers belangrijke artefacten stelen, is namelijk aanwezig. Bovendien is de politieke situatie in Honduras niet zo stabiel, dat een veilige doortocht gegarandeerd kan worden.
Trouw.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten